Czym jest mediacja?

Czym jest mediacja? Jak rozpocząć mediację? Co daje mediacja?

Rys historyczny mediacji

Mediacja to jedno z alternatywnych narzędzi rozwiązywania sporów obok negocjacji. Ta metoda polega na rozwiązaniu sporu przez uczestników konfliktu przy pomocy bezstronnej i neutralnej osoby trzeciej – mediatora. Jego zadaniem jest umożliwić lub usprawnić komunikację między stronami, w ten sposób, aby skupiły się one na rozwiązaniu konfliktu, merytorycznej wymianie zdań i ograniczyły negatywne emocje, które prowadzą do eskalacji sporu, czyli kryzysu. Mediacja jest więc pozasądową, alternatywną formą rozwiązywania konfliktów. Występuje ona obok alternatywnych metod rozwiązywania konfliktów (ang. Alternative Resolution Dispute). Jest to dziedzina interdyscyplinarna, ponieważ łączy w sobie elementy: prawa, psychologii, ekonomii i socjologii. Początki mediacji sięgają lat siedemdziesiątych XX wieku w USA.

Mediacja, jako jedna z alternatywnych metod rozwiązywania konfliktów miała doprowadzić do skrócenia czasu postępowania, odciążenia sądownictwa i zmniejszenia kosztów utrzymania wymiaru sprawiedliwości. Poza mediacją katalog form pozaadjudykacyjnych obejmuje: arbitraż, negocjacje oraz procedury hybrydowe, takie jak: sądownictwo prywatne (ang. private judging), neutralne ustalanie faktów przez ekspertów (ang. neutral expert fact-finding), ombudsmana i ławę przysięgłych (ang. summary jury trial).

Zasady mediowania

Opisywana procedura rozstrzygania sporów opiera się na kilku podstawowych zasadach, jest ona:

• dobrowolna,
• elastyczna,
• akceptowalna,
• poufna,
• neutralna
• i bezstronna.

Dobrowolność oznacza, że nie można nikogo zmusić do mediowania. Ani sąd, ani druga strona, czy tym bardziej mediator nie mogą w tym względzie wywierać na Was presji.

Akceptowalność – wszystko co dzieje się w mediacji, musi być zaakceptowane, przez jej uczestników. Dotyczy to m.in.: terminów spotkań, osoby mediatora, formy mediacji i warunków podpisania ugody.

Elastyczność, to ważna cecha mediacji, oznacza ona, że formuła sptkań jest dostosowywana do potrzeb i możliwości warunków stron. Mediacje mogą się odbywać m.in. za pomocą środków teleinformatycznych (on-line).

Poufność – to chyba najistotniejsza z zalet mediacji, oznacza ona, że wszystko co dzieje się w jej trakcie pozostaje objęte tajemnicą, a na dowody i oświadczenia przedstawione w trakcie mediowania nie można powoływać się w sądzie. Mediatora zaś obowiązuje tajemnica zawodowa.

Neutralność i bezstronność mediatora, to gwarancja jego niezależności. Mediator jest neutralny co do przedmiotu sporu i bezstronny.

W jakich sprawach można mediować?

Za pomocą mediacji można rozwiązywać niemal wszystkie spory i konflikty. To doskonałe narzędzie do komunikacji między stronami w sprawach gospodarczych (np. o zapłatę,  renegocjację warunków umowy), ale także we wszystkich sprawach cywilnych, a także rodzinnych. Mediatorzy pomagają rozwiązywać spory w organizacji, lub między grupami społecznymi, a na Zachodzie Europy cieszą się dużą estymą.

Jak skorzystać z mediacji?

Jeżeli macie spór i nie chcecie iść do sądu, to najprościej jest zgłosić się do zaufanego mediatora i umówić się na spotkanie informacyjne. Mediator wytłumaczy Wam swoją rolę, dokładnie omówi zasady mediacji, przedstawi jej koszt i zdecyduje, czy podejmie się mediować w Waszej sprawie. Można też od razu złożyć odpowiedni wniosek o mediację lub zgłosić się do mediatora z drugą stroną i podpisać umowę o mediację.

Inną drogą jest skierowanie wniosku do sądu z prośbą o mediację, jeżeli już złożono pozew.

Czy ugoda zawarta przed mediatorem jest egzekwowalna?

Tak! O ile strony złożą zgodny wniosek, co do jej zatwierdzenia przez sąd. W takim przypadku ugoda zyskuje status res iudicata – rzeczy osądzonej i w razie problemów z jej wykonaniem przez jedną ze stron, drugiej przysługują roszczenia o jej wykonanie. Na przykład – w sprawie o zapłatę, jeżeli dłużnik nadal nie płaci mimo zawartej ugody, to wierzyciel może z ugodą zatwierdzoną przez sąd udać się od razu do komornika.

Kończąc, pragnę podkreślić – w razie konfliktu próbujcie mediacji, możecie wiele zyskać nic nie tracąc.