Alimenty dla byłego małżonka

Bywa tak, że rozwiązać węzeł małżeński jest naprawdę trudno. Obowiązek alimentacyjny między byłymi małżonkami w pewnych sytuacjach może ich wiązać nawet do końca życia.

Kiedy powstaje obowiązek alimentacyjny? Czy w każdej sytuacji byli małżonkowie są wzajemnie zobowiązani? Czy można uwolnić się od obowiązku alimentacyjnego? Czy konkubinat byłego małżonka wpływa na obowiązek płacenia na jego rzecz alimentów.

Alimenty nie tylko na dziecko

Pojęcie alimentów uregulowane w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym kojarzy się zwykle z obowiązkiem utrzymania wspólnych dzieci. Jednak pojęcie to odnosi się jak najbardziej także do byłych małżonków.

Alimenty, co ważne, nie mają być źródłem zarabiania strony uprawnionej, a jedynie pozwolić jej się utrzymać lub pokryć stratę, jakiej ta doświadczyła w wyniku rozwodu.

Obowiązek alimentacyjny może wynikać z: pokrewieństwa, powinowactwa lub małżeństwa.

Wina w rozpadzie małżeństwa a alimenty

Pojęcie winy rozkładu pożycia przy orzekaniu przez sąd rozwodu ma doniosłe znaczenie dla kwestii alimentacyjnych (art. 60 KRO).

W przypadku, gdy do rozwodu dochodzi z winy jednego małżonka, to obowiązek alimentacyjny powstaje po jego stronie. W takiej sytuacji sąd może orzec na rzecz niewinnego małżonka obowiązek pokrywania niezbędnych potrzeb przez małżonka winnego. W praktyce często sprowadza się to do oceny strat materialnych i pozycji finansowej, jaką utracił niewinny małżonek w wyniku rozwodu.

Obowiązek ten nie jest ograniczony w czasie.

Drugi przypadek występuje, gdy oboje małżonkowie są współwinni rozkładowi pożycia. W takim przypadku każde z nich może domagać się od drugiego alimentów. Jednakże przesłanką jest popadnięcie przez domagającego się świadczenia w stan niedostatku.

Alimenty takie również mogą być nieograniczone w czasie.

Trzeci scenariusz, to taki, gdy do rozwodu dochodzi bez orzekania o winie. W zakresie alimentacji, takie rozwiązanie niesie za sobą określone skutki prawne. Oboje byli małżonkowie są zobowiązani do płacenia alimentów, na wypadek, gdyby jedno z nich znalazło się w niedostatku. Co do zasady obowiązek alimentacyjny wtedy jest ograniczony w czasie do pięciu lat. Na wniosek osoby uprawnionej do alimentów sąd może ten okres prolongować, ale nie jest to częsta praktyka.

Niedostatek

Pojęcie niedostatku jest niezwykle nieostre. Jednak praktyka orzecznicza pokazuje, że za takie sytuacje sądy uznają tylko te, gdy osoba uprawniona nie jest w stanie samodzielnie zarobkować z uwagi na wiek lub stan zdrowia.

Czy konkubent ma wpływ na alimenty?

Co do zasady obowiązek alimentacyjny ustaje z chwilą, gdy osoba uprawniona do pobierania alimentów wstąpi ponownie w związek małżeński. Jednakże stanowisko w orzecznictwie wskazuje, że konkubinat spełnia przesłankę do ustania obowiązku alimentacyjnego (WSA w Szczecinie z 19 lutego 2014 roku, ISA/Sz878/13). W związku z powyższym problem polega jednie na tym, że osoba zobowiązania do płacenia alimentów musi udowodnić, że druga strona przebywa w konkubinacie, to znaczy, że oprócz więzi psychicznych i fizycznych łączy ją z drugą osobą prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego.

Pozostałe przesłanki, kiedy obowiązek alimentacyjny ustaje

Jeżeli były małżonek jest zobowiązany do płacenia alimentów drugiemu, to może wnioskować o zmianę wysokości tychże lub ich całkowite uchylenie, gdy małżonek uprawniony poprawi swoją sytuację majątkową lub przyczyna jego niedostatku ustanie. Na przykład wyzdrowieje i będzie mógł samodzielnie się utrzymać.

Czy mediacja może pomóc w ustaleniu alimentów?

Mediacja jest bardzo skutecznym narzędziem w rozwiązywaniu różnych kwestii zarówno w trakcie, jak i po rozwodzie. Dzięki mediacji małżonkowie jeszcze przed rozwodem mogą ustalić kwestię winy, natomiast przy zaistnieniu przesłanek alimentacyjnych można ustalić ich wysokość.

Aby skorzystać z pomocy mediatora, najlepiej zadzwonić lub napisać. Na mediację możecie się umówić jeszcze przed złożeniem papierów rozwodowych.

Dr Paweł Siejak – prawnik, mediator

tel. +48 530919513