Mediacje w rodzinach patchworkowych

Mediacje rodzinne w rodzinach patchworkowych, to szczególny rodzaj rozwiązywania sporów, bowiem dotyczy on grupy wielu powiązań i zależności, która stworzyła się
w momencie kryzysowym w wyniku decyzji tylko kilku osób.

Rodziny patchworkowe (ang. blended family), to coraz bardziej powszechne zjawisko społeczne, dochodzi do niego, kiedy jedno z rodziców lub oboje po rozstaniu zakładają nowe rodziny. Nazywane są też rodzinami: wymieszanymi, zrekonstruowanymi, jednak patchwork wydaje się najbardziej sympatycznym określeniem, a przy okazji oddaje istotę pojęcia. Rodzina patchworkowa, to taka, która jest zszyta z wielu różnych kawałków, często nie pasujących do siebie, a stanowiących całość.   Rodzin tego typu będzie przybywać, ponieważ liczba rozwodów w Polsce stale się zwiększa (ok.35% małżeństw rozwodzi się), oprócz tego dochodzi też do rozpadów związków niesformalizowanych. Faktem jest, że próba ponownego ułożenia sobie życia po zerwaniu z dotychczasowym partnerem/partnerką  wcale nie jest prosta, kiedy w grę wchodzą wielopoziomowe relacje, to sprawa jest jeszcze trudniejsza. Rodzina patchworkowa, to grupa osób, którą łączą przede wszystkim zależności wynikające
z prawa i obowiązku do utrzymywania kontaktów i opieki nad dziećmi. Niby tylko tyle i aż tyle, bowiem na tym tle powstaje cały szereg konfliktów.

            Kogo zaliczamy do rodzin patchworkowej?

To odpowiedź na to pytanie jest bardzo szeroka. Katalog osób w rodzinie patchworkowej obejmuje byłych partnerów i ich nowych partnerów oraz wspólne dzieci i dzieci  pochodzące z nowych związków. Jednakże w szerokim ujęciu do takiej rodziny zaliczymy także dziadków (teściów) oraz dalszą rodzinę: rodzeństwo byłych i nowych partnerów, a czasami
w zależności od relacji i tradycji rodzinnych, także chrzestnych dzieci. W ten oto sposób kształtuje się obraz bardzo zróżnicowany i wieloelementowy obraz rodziny, grupy o bardzo różnych interesach i charakterach.

            Z rodziną najlepiej na zdjęciu

To stare powiedzenie jest bardzo cyniczne, jednak często okazuje się być prawdziwym. W rodzinach tradycyjnych do konfliktów dochodzi bardzo często i to
w różnych kwestiach. Ludzie kłócą się o majątek, o sposób spędzania świąt, wakacji, o oglądy na życie, czy też politykę. Rodziny patchworkowe pod tym względem nie nalezą do wyjątku, tylko w ich wypadku liczba aktorów jest dużo większa, a co za tym idzie, zwiększa się też prawdopodobieństwo sytuacji konfliktowych. Także wachlarz sporów będzie dużo szerszy, bowiem należy dołączyć wszelkie kwestie dotyczące świąt, uroczystości rodzinnych, wakacji. Problem polega jednak na tym, że z reguły rodziny patchworkowe powstają po kryzysie, jaki towarzyszył poprzednim związkom głównych bohaterów. Jest to normalne, że emocje, nawet te negatywne, jak żal, złość, rozczarowanie towarzyszą im w dalszej relacji. Jednak z czasem mogą one bardzo źle wpływać na rozwiązywanie prostych, zdawałoby się, sporów
i skutecznie blokują komunikację między ludźmi.

Czy mediacje mogą pomóc rodzinie patchworkowej?

Konflikty w rodzinie patchworkowej mogą występować na różnych płaszczyznach:

• kwestia alimentów i utrzymania dzieci
• kontakty niesformalizowane (rodzeństwo przybrane, kontakty z ojczymem
  i macochą po rozstaniu, kontakty ze wszystkimi dziadkami)
• organizacja świąt i uroczystości rodzinnych (komunia, bierzmowanie,
  urodziny, ślub, itd.)
• wakacje
• opieka na wypadek choroby
• sprawy majątkowe i spadkowe
• problemy ingerowania partnerów w wychowywanie dzieci z poprzedniego związku
• relacje między nowymi partnerami

Te wszystkie problemy powstają w ramach rodziny patchworkowej, jednak często na przeszkodzie w ich rozwiązaniu stoi zła komunikacja lub jej brak.  Fakt, składa się z wielu bardzo różnych osób, często skazanych na siebie, o sprzecznych interesach i nie jest łatwo to wszystko pozszywać i posklejać w całość.

Mediator, jako osoba neutralna i bezstronna może pomóc w wypracowaniu porozumienia w każdym z tych temat. To taki krawiec, który stara się zszyć i naprawić relacje. Jednak niezbędnym elementem jest odrobina dobrej woli każdej ze stron sporu.

Dzieci w rodzinach patchworkowych

Dla dziecka rozstanie rodziców jest zawsze przeżyciem i wiążą się z nim określone emocje, podobnie jest, kiedy rodzice zakładają nowe rodziny. Ważne jest aby odpowiednio komunikować między sobą swoje intencje i w porę gasić kryzysy, aby nie eskalowały
w sposób horyzontalny – na inne osoby lub wertykalny – by nie pogłębiały się i nie psuły relacji na całe życie. Oddzielnym problemem związanym z dziećmi w trakcie rozstania rodziców jest problem alienacji rodzicielskiej – zobacz mój artykuł na ten temat.

Kto z rodziny może prosić o mediacje?

Strony sporu same mogą zgłosić się do mediatora, taka pomoc może mieć charakter odformalizowany. To znaczy do mediacji dochodzi, są zachowane wszelkie jej elementy
i przestrzegane zasady, jednak nie zawsze jest potrzeba, aby zawartą ugodę zatwierdzał sąd. Czasem jest to nawet niemożliwe, gdy spór ma charakter jedynie emocjonalny, a nie idą za nim żadne czynności prawne.

Każdy, to uważa, że jego prawa są ograniczane przez drugą osobę, a jednak chce się
z nią porozumieć ma prawo do mediacji.

Mediacje takie nie muszą odbywać się w towarzystwie wszystkich zainteresowanych, mogą mieć charakter wielostronny, ważne, aby pamiętać, że w ustaleniach priorytetem powinno być zawsze dobro dzieci zamieszanych w spór.

Jak przygotować się do mediacji?

Aby przygotować się do mediacji najlepiej:

• poczytać na ten temat w rzetelnych źródłach, poznać zasady i cel
• przemyśleć, czego tak naprawdę chcemy
• wymyśleć kilka rozwiązań kompromisowych
• określić dla samego siebie swój punkt oporu
• być otwartym na dialog i zachować spokój ducha

Jeżeli chcesz więcej dowiedzieć się o negocjacjach, zajrzyj do wpisu – Negocjacje, jak dobry mecz.

Konkludując, rodziny patchworkowe mogą przechodzić wiele kryzysów, ważne, aby ich uczestnicy zdali sobie sprawę, że są różne możliwości ich rozwiązywania, a jednym jest mediacja, aby ją rozpocząć można złożyć wniosek do mediatora lub umówić się na spotkanie informacyjne.