Prawo biznesu

Jak założyć własną firmę?

Jak założyć własną firmę (przedsiębiorstwo) i jaka forma jest najlepsza w czasie kryzysu gospodarczego?

 

Kolejny wpis z cyklu #młodziwbiznesie poświęcam sprawie podstawowej, czyli w jaki sposób założyć działalność gospodarczą i jaką wybrać formę prawną? To ważne pytanie zwłaszcza teraz w dobie pandemii COVID-19 i nadciągającego kryzysu gospodarczego.

Czy lepiej prowadzić firmę jako jednoosobową działalność gospodarczą, czy korzystniejszym rozwiązaniem jest wybór spółki z o.o.? A może istnieją inne, korzystniejsze formy na rozpoczęcie swojej biznesowej przygody.

 

UWAGA! Poniższy tekst ma charakter poglądowy i przed podjęciem decyzji skontaktuj się z prawnikiem oraz księgowym, by pomogli Ci przeanalizować Twoją sytuację i możliwości, a następnie dobrali odpowiednią dla Ciebie formułę biznesową.

 

W jakiej formie prawnej można prowadzić biznes?

 

Polskie prawo przewiduje dość szeroki wachlarz możliwości. Możesz prowadzić swój biznes sam lub w zespole, wszystko zależy od Twoich potrzeb materialnych, merytorycznych i innych motywacji.

Wyróżniamy następujące formy działalności gospodarczej:

  • Jednoosobowa działalność gospodarcza

Spółki osobowe:

  • Jawna,
  • Partnerska,
  • Komandytowa,
  • Komandytowo-akcyjna

 

Spółki kapitałowe:

  • Z ograniczoną odpowiedzialnością (w tym tzw. jednoosobowa spółka z o.o.)
  • Akcyjna
  • Prosta spółka akcyjna* (przepisy pozwalające na jej założenie wejdą w życie w 2021 roku)

 

Decyzja o wyborze formy prawnej prowadzenia działalności jest kapitalna dla funkcjonowania przedsiębiorstwa. Zasadnicza różnica pomiędzy powyższymi dotyczy przede wszystkim stopnia sformalizowania, kwestii podatkowych i przede wszystkim odpowiedzialności przedsiębiorcy za zobowiązania zaciągane w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej.

 

Jednoosobowa działalność gospodarcza

 

JDG to najprostsza forma podjęcia działalności gospodarczej, można ją założyć w ciągu kilku chwil logując się na stronę CEIDG (Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej), gdzie korzystając z profilu zaufanego lub podpisu elektronicznego złożymy szybko i samodzielnie wniosek. Także on-line możemy złożyć wniosek anonimowo, na końcu dostaniemy kod potwierdzający i z nim musimy udać się do najbliższego urzędu gminy. Osoby, które są na bakier z komputerem (ale tutaj takich nie ma, bo przecież odwiedzacie moje internetowe biuro) mogą  pójść do swojego urzędu gminy i tam zarejestrować działalność gospodarczą – wszystko trawa stosunkowo szybko i jeżeli wszystko dobrze zaplanujemy w ciągu jednego dnia możemy stać się pełnokrwistym przedsiębiorcą.

JDG ma swoje zalety, jaką jest ogromna elastyczność, odformalizowanie procedur decyzyjnych, możliwość wypłacania środków z konta w każdym momencie i bez ograniczeń formalnych.

Przedsiębiorca prowadzący JDG jest objęty natomiast obowiązkiem płacenia składek ZUS. Może, jeżeli jego sytuacja osobista pozwala na to, być zwolnionym z tego obowiązku maksymalnie do 6 miesięcy, natomiast potem (z reguły 24 miesiące) płaci składki w wysokości preferencyjnej. JDG jest oczywiście objęta także obowiązkiem płacenia podatku PIT w wysokości 18, 19 lub 33%.

Skoro już napomknąłem o podatkach, to zaznaczę także, że zasadniczą formą prowadzenia księgowości jest KPiR (księga przychodów i rozchodów), ale w wyjątkowych sytuacjach można rozliczać się w formie ryczałtu lub karty podatkowej.

Uwaga! JDG to tzw. samozatrudnienie, ale przedsiębiorcy nie obowiązuje kodeks pracy (przecież nie ma szefa!), co więcej działalność gospodarcza nie zawsze wlicza się okres doświadczenia zawodowego, jeżeli już kiedyś w przyszłości będziesz chciał/a rozpocząć pracę etatową.

Odpowiedzialność, to cecha która najmocniej wyróżnia JDG od pozostałych form. W przypadku tego rodzaju aktywności zawodowej przedsiębiorca odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania wynikające ze swojej działalności (w tym za błędy – odpowiedzialność odszkodowawcza). Co więcej, odpowiada także małżonek/nka przedsiębiorcy o ile nie posiadają rozdzielności majątkowej.

Zalety:

Brak szefa, elastyczność (Twoja kreatywność ogranicza Cię w realizowaniu planów zawodowych), możliwość rozliczania się w jednej z trzech form, odformalizowanie.

Wady:

Duża odpowiedzialność  i ryzyko, ZUS.

 

Spółki osobowe

 

Prowadzenie działalności gospodarczej w kilka osób ma swoje zalety. Co prawda musimy się liczyć ze zdaniem innych, sprawa dogadywania się w zespole staje się równie ważna, jak sama działalność zarobkowa, jednakże kilka osób to także nowe możliwości. Przede wszystkim szersze kontakty, więcej umiejętności i więcej kapitału. Możemy prowadzić spółkę łącząc dwie lub więcej JDG za pomocą umowy spółki cywilnej, która tak naprawdę nie jest spółką w rozumieniu Kodeksu Spółek Handlowych, a jedynie umową prawa cywilnego (art. 860 KC in.) – jednak tej formuły nie polecam. Bardzo duże ryzyko i odpowiedzialność za błędy innych osób, mało klarowne reguły współdziałania. Lepszym rozwiązaniem jest zwykła umowa o współpracę między JDG.

Spółkę osobową należy zarejestrować w Krajowym Rejestrze Sądowym, jej ustrój określa umowa i przepisy KSH. Odpowiedzialność wspólników jest subsydiarna względem majątku spółki. Oznacza to, że wierzyciel najpierw stara się zrealizować świadczenie z majątku spółki  a następnie z majątku osobistego wspólników.

Ponadto w zależności od wyboru konkretnego rodzaju spółki osobowej odpowiedzialność wspólników kształtuje się w sposób zróżnicowany. Na przykład w spółce partnerskiej (przeznaczonej dla osób wykonujących wolne zawody – prawników, lekarzy, architektów, etc.) odpowiedzialność wspólników za zobowiązania partnerów z tytułu wykonywania działalności zawodowej jest ograniczona. W spółce komandytowej, komandytariusz odpowiada wyłącznie do wysokości sumy komandytowej, to jest zadeklarowanej w umowie spółki kwoty.

W spółce komandytowo – akcyjnej, odpowiedzialność akcjonariusza ogranicza się wyłącznie do wkładu na pokrycie akcji.

Spółki osobowe mają jednak to do siebie, że nie ma możliwości płacenia niższych składek ZUS, w niektórych przypadkach przepisy wymagają prowadzenia pełnej księgowości. Do podejmowania decyzji wykraczających poza tzw. zwykły zarząd niezbędne jest podejmowanie uchwał wspólników.

 

Spółki kapitałowe

 

Już niebawem w Polsce będą występować trzy rodzaje spółek kapitałowych. Jednakże opowiem Ci o najpopularniejszej – spółce z ograniczoną odpowiedzialnością.

Wielu przedsiębiorców decyduje się na nią od kiedy w 2009 roku po nowelizacji ustawy minimalny kapitał zakładowy spółki określono na 5000 zł (wcześniej było to 50 000 zł). W tym momencie spółka ta stała się dostępna dla wielu osób.

Zacznijmy od odpowiedzialności. Wspólnicy spółki z o.o. ponoszą odpowiedzialność wyłącznie do wysokości udziałów – wyjątek stanowią osoby wchodzą w skład zarządu spółki.

Sama zaś spółka, jako osoba prawna odpowiada całym swoim majątkiem, a nie jak wielu się wydaje do wysokości kapitału zakładowego(!). Po wtóre, udziały z reguły są zbywalne, to znaczy, że można je m.in. odsprzedać, darować, zapisać w testamencie.

Kolejnym, co wyróżnia działalność gospodarczą w tej formie, to kwestia wymogu prowadzenia pełnej księgowości. Spółka jako taka płaci podatek CIT (podatek dochodowy od osób prawnych).

Samo funkcjonowanie spółki jest sformalizowane, na zarządzie spoczywa obowiązek składania sprawozdań finansowych do KRS. Nie ma możliwości szybkiego zamknięcia czy zawieszenia działalności gospodarczej w tej formule.

Tym sposobem dochodzimy do kwestii najważniejszej podatki a spółka z .o.o. Przede wszystkim należy pamiętać, że wpływy – to jest dochód spółki wspólnicy mogą wypłacić tylko w postaci dywidend. Z tego to powodu bardzo często mówiąc o spółce z o.o. mówi się też o tzw. podwójnym opodatkowaniu. Bowiem spółka płaci podatek CIT, natomiast udziałowiec płaci podatek od wypłaconej dywidendy. Ważnym jest, że dywidendy nie można wrzucić w koszta. Natomiast w koszta można zaliczyć umowę o pracę lub inną umowę cywilnoprawną. Z tego to powodu wielu wspólników, zwłaszcza przy niedużych gremiach udziałowców stara się świadczyć pracę na rzecz spółki, by tą drogą wypłacać sobie pieniądze. Jest to zgodne z prawem, o ile praca taka rzeczywiście zostanie wykonana.

Sprawa z ubezpieczeniem społecznym sprowadza się do dwóch aspektów. W przypadku tzw. jednoosobowej sp. z o.o. nie ma możliwości, by nie płacić składek ZUS, co więcej takiego udziałowca nie dotyczą także żadne preferencje w tym aspekcie.

Natomiast, jeżeli prezes spółki wykonuje swoje obowiązki na podstawie aktu powołania, to taki stosunek nie podlega obowiązkowi płacenia składek na ubezpieczenie społeczne, ale koszt wypłaconego wynagrodzenia może być zaliczony na poczet kosztów osiągnięcia przychodu spółki.

Kończąc analizę prowadzenia działalności spółki z o.o. muszę w dwóch słowach powiedzieć Ci, jak ją założyć. Sposobów jest kilka, co istotne, od wyboru odpowiedniego wariantu zależą: koszty rejestracyjne oraz dalsze funkcjonowanie. Po pierwsze można pójść do notariusza i w formie aktu notarialnego zawrzeć umowę spółki i następnie złożyć wniosek o rejestrację do KRS.

Koszt: ok. 200 zł akt notarialny, 6 zł/stronę odpisu umowy, 500 zł wpis do KRS, 100 zł ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Drugi sposób to skorzystanie ze strony ekrs i dokonanie rejestracji szybciej i taniej w formie elektronicznej. Jednakże wybierając tę ścieżkę jesteśmy skazani na tzw. wzorzec umowy, czyli formularz, który jest dość mało elastyczny i nie mamy swobody w kształtowaniu ustroju spółki. Ważne jest, że w przypadku tej opcji wspólnicy są ograniczeni, ponieważ do podjęcia jakiegokolwiek zobowiązania przewyższającego dwukrotność kapitału zakładowego będzie im potrzeba zgoda udziałowców w formie uchwały. To w praktyce często może bardzo komplikować funkcjonowanie i szybkie podejmowanie decyzji.

Trzecią możliwością rejestracji jest skorzystanie z internetowej ścieżki i już po zarejestrowaniu w KRS zmiana umowy spółki u notariusza, jednak to rzadkość. Na ten wariant decydują się tylko osoby, dla których czas jest najważniejszy.

Koszt e-rejestracji to: 250 zł wpis do KRS i 100 zł ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

 

Podsumowując decyzja o wyborze formy prowadzenia działalności gospodarczej
w cale nie jest łatwa. Zwłaszcza teraz w dobie kryzysu i pandemii COVID-19, kiedy sytuacja na rynku będzie dynamiczna i ryzykowna właściwa decyzja jest bardzo ważna, bo może Cię ona wiele kosztować.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *